“Verandering levert weerstand op, maar je mag hier best buiten de lijntjes denken”

Alex Balk

Verpleegkundige Alex Balk is een 'DOORVERBETERAAR' en werkzaam op de afdeling Endoscopie

“Continu verbeteren, dat is het uitgangspunt bij het Dijklander Ziekenhuis, en dat leeft hier ook echt. Er is alle ruimte om met ideeën te komen en daarbij mag je best een beetje buiten de lijntjes denken.” Aan het woord is doorverbeteraar Alex Balk. Hij werkt als gespecialiseerd verpleegkundige op de afdeling Endoscopie en motiveert vanuit het Green Team van zijn afdeling alle collega’s om mee te denken over duurzamere zorg.

Zorg in Afghanistan
Na de middelbare school kwam Alex eerst bij Defensie terecht. “Ik wist eigenlijk niet precies wat ik wilde worden en ging bij de Luchtmobiele Brigade. Daar volgde ik een opleiding en werd vervolgens uitgezonden naar Irak en Afghanistan.” Het was in die context dat hij met de zorg in aanraking kwam. “Ik volgde een aantal cursussen in die richting, zoals combat life saving – om in militaire situaties medische hulp te kunnen geven – en heb daar vooral in Afghanistan echt wat mee kunnen doen. Zo gaven we medische ondersteuning aan de lokale bevolking. Ik ontdekte dat ik hier graag meer mee wilde, maar dan niet meer in het leger, steeds zo ver van huis, maar in een ziekenhuis. Ik werd aangenomen in Purmerend en ging de opleiding tot verpleegkundige doen.”

Nadat hij een tijd op de longafdeling had gewerkt, specialiseerde hij zich in de endoscopie en kon hij op die afdeling terecht; eerst in Purmerend en sinds 2017 in Hoorn. Hoewel hij aanvankelijk gewoon solliciteerde bij ‘het dichtstbijzijnde ziekenhuis’, is Alex blij met zijn werkgever. “Het Dijklander is een fijn ziekenhuis: heel gastvrij, de sfeer is goed, iedereen kent elkaar – dat is prettig werken. Wat ik zelf belangrijk vind in de onderlinge relaties is wederzijds respect, openstaan voor feedback, dat je af en toe je verhaal kwijt kunt en dat je – na een tijd debatteren – ook knopen kunt doorhakken met elkaar. Die dingen vind ik hier.”

Slechtnieuwsgesprek
Dat de sfeer op zijn eigen afdeling goed is, is niet alleen belangrijk voor de medewerkers zelf. “We krijgen vaak van patiënten terug dat we op een prettige manier met elkaar omgaan. De onderzoeken die we hier doen, daar kijken de patiënten meestal niet naar uit. Maar met fijne omgangsvormen, een persoonlijke benadering, een luisterend oor voor iemands verhaal kun je het zo prettig mogelijk voor ze maken.” Mensen komen onder meer op de afdeling Endoscopie voor onderzoek van maag, longen, darm of lever. “Vaak valt de uitslag mee, maar we hebben ook slechtnieuwsgesprekken, bijvoorbeeld als er maag-, darm- of slokdarmkanker is ontdekt. Zo’n gesprek doet de arts samen met de verpleegkundige die bij het onderzoek was. Het heeft natuurlijk enorme impact op de patiënt en zijn naasten, je ziet aan de mimiek van het gezicht hoe hard het aankomt. Dan wil je er zo goed mogelijk voor die mensen zijn, de tijd nemen om vragen te beantwoorden. Maar het doet ook wat met jezelf – en dat zie je ook als een collega uit het kamertje komt na zo’n gesprek. Op zo’n moment houd je rekening met elkaar en wens je de ander even sterkte.”

Innovatie en duurzaamheid
Wat Alex erg bevalt, is dat het ziekenhuis innovatie hoog in het vaandel heeft. “Continu verbeteren, dat is het uitgangspunt bij het Dijklander Ziekenhuis, en dat leeft hier ook echt. Ik vind dat belangrijk, want zo ga je met je tijd mee en roest je niet vast in gewoonten. Het is ook een leuke manier van werken: er is alle ruimte om met verbetervoorstellen te komen en daarbij mag je best een beetje buiten de lijntjes denken. Dat past wel bij mij.”

Duurzaamheid speelt in die innovatie een belangrijke rol. Het Dijklander Ziekenhuis werkt met de filosofie van Lean en met Green Teams, die focussen op onder meer het beperken van verspilling en gebruik van duurzamere materialen. Alex is op zijn afdeling lid van het Green Team. “Op de afdeling werken we met een Lean-bord: collega’s kunnen hun onderbouwde verbeterideeën op een kaartje schrijven, en bij de wekelijkse huddle bespreken we met z’n allen welke ideeën het beste uit te voeren zijn en wie er eigenaar van wordt. Vervolgens komen we er steeds op terug: zo blijf je samen scherp op de voortgang. Als Green Team moedigen we de collega’s voortdurend aan om met hun voorstellen te komen en er komt dan ook heel wat input. Naast de directe zorg voor patiënten hebben we hier veel aandacht voor. Over alle werkprocessen kun je blijven nadenken, want het kan altijd nog beter en er zijn altijd nog blinde vlekken om te ontdekken.”

11.000 plastic matjes
Recent is op de afdeling een grote stap gemaakt. “Op de afdeling Endoscopie gebruiken we veel plastic celstofmatjes – zo’n 11.000 per jaar, zo ontdekten we – die na gebruik worden weggegooid. We gebruiken ze onder meer om vloeistof te absorberen bij de onderzoeken van patiënten, of om een steriel werkveld te hebben. Maar duurzaam is het niet. We vroegen ons af of dat niet anders kon. Inmiddels gebruiken we veel vaker herbruikbare matjes en dan alleen nog waar nodig; je kunt het werkblad waar je je gaasjes op legt bijvoorbeeld ook met alcohol afnemen. Veranderen levert natuurlijk altijd weerstand op, maar we merken dat artsen en verpleegkundigen hier nu echt enthousiast over zijn. Daarbij is het belangrijk hoe je iets brengt: niet ‘pushen’ maar ‘pullen’, mensen overtuigen met goede argumenten en meenemen in de overwegingen, en ook een stem geven. Verder werken pilots heel goed: dat mensen een verandering eens kunnen proberen zonder er meteen aan vast te zitten. Het heeft vaak gewoon tijd nodig om draagvlak te creëren.”

Persoonlijk vindt Alex duurzaamheid een belangrijk thema. “Ik denk dat we echt wat beter voor deze wereld moeten zorgen, en het is fijn dat we daar op deze manier een kleine bijdrage aan kunnen leveren. Overigens hoorde ik dat ze nu ook op andere afdelingen in het ziekenhuis met herbruikbare matjes bezig zijn. Zo lag er altijd een matje op de patiëntentafeltjes van de IC, waar de bril of het kunstgebit van de patiënt wordt neergelegd. Dat hebben ze nu afgeschaft. Doordat successen bewust gedeeld worden binnen het hele ziekenhuis, hoeft niet elke afdeling zelf het wiel uit te vinden en hebben goede initiatieven nog meer impact. Mooi toch?”

Het Dijklander Ziekenhuis biedt medewerkers veel ruimte om zich te ontwikkelen in de richting die zij willen. Alex heeft nog wel een wens: “Ik heb de yellow belt van Lean, maar wil ook graag de green belt nog halen, zodat ik ook afdelingoverstijgend mee mag denken over verbeteringen.”

Bekijk de vacatures voor Verpleegkundigen